Wstęp: Królewski Kwiat w Twoim Ogrodzie – Kiedy Sadzić Róże?
Róże, królowe ogrodów, od wieków zachwycają swym pięknem, zapachem i różnorodnością. Ich uprawa, choć czasem postrzegana jako wymagająca, może być źródłem ogromnej satysfakcji. Kluczem do sukcesu, obok właściwej pielęgnacji i doboru odmian, jest przede wszystkim wybór optymalnego terminu sadzenia. Odpowiednia pora na umieszczenie krzewu w gruncie ma fundamentalne znaczenie dla jego dalszego rozwoju, zdrowia i obfitości kwitnienia.
Decyzja, czy posadzić róże wiosną, czy jesienią, nie jest jednoznaczna i zależy od wielu czynników: począwszy od klimatu panującego w Twoim regionie, przez rodzaj gleby, aż po formę, w jakiej sadzonka została nabyta – czy to róża z gołym korzeniem, czy w doniczce. Celem tego artykułu jest rozwianie wszelkich wątpliwości i dostarczenie kompleksowej wiedzy, która umożliwi każdemu ogrodnikowi – zarówno początkującemu, jak i doświadczonemu – podjęcie świadomej decyzji i zapewnienie różom najlepszego możliwego startu w nowym miejscu. Przyjrzymy się zaletom i potencjalnym wyzwaniom związanym z każdym z terminów sadzenia, a także szczegółowo omówimy kluczowe aspekty przygotowania stanowiska i gleby, które są fundamentem zdrowego wzrostu tych majestatycznych roślin.
Kluczowe Czynniki Decydujące o Terminie Sadzenia Róż
Wybór idealnego momentu na sadzenie róż jest niczym precyzyjne strojenie instrumentu – każdy element musi być na swoim miejscu. Cztery główne filary, na których opiera się ta decyzja, to: lokalne warunki klimatyczne, rodzaj gleby, typ sadzonek oraz specyfika samej odmiany róży.
1. Wpływ Klimatu na Decyzję o Terminie Sadzenia
Klimat jest prawdopodobnie najważniejszym czynnikiem. Polska, choć nie jest krajem o ekstremalnych różnicach klimatycznych, wciąż prezentuje zróżnicowanie pod względem temperatur i opadów w poszczególnych regionach. Generalnie, im cieplejszy region i łagodniejsze zimy (np. zachodnia Polska, pas nadmorski), tym większe uzasadnienie dla sadzenia jesiennego. Natomiast w rejonach charakteryzujących się surowymi, długotrwałymi zimami z silnymi mrozami, takimi jak wschodnia Polska czy obszary górskie, sadzenie wiosenne staje się bezpieczniejszym wyborem.
- Łagodne zimy (np. woj. lubuskie, zachodniopomorskie): Jesienne sadzenie jest wysoce rekomendowane. Temperatury gleby utrzymują się na poziomie, który pozwala na rozwój korzeni, a jednocześnie nie ma ryzyka zbyt wczesnego rozpoczęcia wegetacji nadziemnej. Rośliny mają czas na aklimatyzację i stworzenie solidnego systemu korzeniowego przed nadejściem wiosennych upałów.
- Surowe zimy (np. woj. podlaskie, mazowieckie, małopolskie – Tatry): Wiosna to pewniejszy wybór. Ryzyko przemarznięcia młodych, jeszcze słabo ukorzenionych sadzonek w trakcie srogich mrozów jest zbyt wysokie. Wiosną, gdy gleba rozmarza, a ryzyko nawrotu silnych mrozów spada, róże mogą spokojnie rozpocząć wegetację i zbudować masę korzeniową w sprzyjających warunkach. Średnia data wystąpienia ostatnich przymrozków w Polsce waha się od połowy kwietnia na zachodzie do połowy maja na wschodzie i w górach – to kluczowa wskazówka.
2. Rodzaj Gleby i Jej Znaczenie
Gleba to środowisko życia dla korzeni róż. Jej struktura i skład chemiczny mają bezpośredni wpływ na zdolność rośliny do pobierania wody i składników odżywczych.
- Gleby ciężkie, gliniaste: Potrzebują więcej czasu na nagrzanie się wiosną i dłużej utrzymują wilgoć. W takich warunkach sadzenie jesienne może być ryzykowne, gdyż nadmiar wilgoci w połączeniu z niskimi temperaturami sprzyja gniciu korzeni. Wiosna daje glebie szansę na osuszenie się i ogrzanie.
- Gleby lekkie, piaszczyste: Szybko się nagrzewają i szybko tracą wilgoć. Jesienne sadzenie na takich glebach wymaga intensywnego podlewania po posadzeniu i potencjalnego zabezpieczenia przed wysychaniem zimą. Wiosną łatwo doprowadzić do przesuszenia młodych sadzonek, dlatego konieczne jest regularne i obfite nawadnianie.
Idealna gleba dla róż to gleba żyzna, próchniczna, dobrze przepuszczalna, o optymalnym pH w zakresie 6,0-6,8. Więcej o przygotowaniu gleby w dalszej części artykułu.
3. Forma Sadzonki: Goły Korzeń czy Doniczka?
To absolutnie kluczowa zmienna. Sposób, w jaki róża jest oferowana w szkółce, bezpośrednio dyktuje najlepszy termin sadzenia.
- Róże z gołym korzeniem: Są to rośliny wykopywane z gruntu w okresie spoczynku. Ich korzenie są odsłonięte, a sadzonki często sprzedawane bez ziemi, pakowane jedynie w wilgotny materiał. Sadzenie ich jest możliwe wyłącznie w okresie spoczynku roślin, czyli jesienią lub wczesną wiosną. Główna zaleta to niższa cena, a często silniejszy system korzeniowy.
- Róże w doniczkach (pojemnikach): To rośliny uprawiane w pojemnikach, z rozwiniętą bryłą korzeniową. Dzięki temu są znacznie mniej wrażliwe na szok przesadzeniowy i mogą być sadzone przez cały sezon wegetacyjny, od wiosny do jesieni, pod warunkiem odpowiedniego nawadniania i temperatury. Oferują największą elastyczność w planowaniu prac ogrodowych.
4. Specyfika Odmiany Róży
Chociaż większość róż toleruje sadzenie w obu kluczowych terminach, niektóre delikatniejsze odmiany, szczególnie te mniej mrozoodporne (np. niektóre róże wielkokwiatowe lub herbatnie), mogą lepiej znosić sadzenie wiosenne w rejonach o ostrych zimach. Zawsze warto sprawdzić etykietę odmiany lub zasięgnąć porady w zaufanej szkółce.
Jesienne Sadzenie Róż – Strategia dla Doświadczonych Ogrodników
Jesienne sadzenie róż to metoda, którą z powodzeniem stosuje wielu doświadczonych ogrodników, a w regionach o łagodnym klimacie jest wręcz preferowana. Optymalny termin to październik, a nawet początek listopada, zanim nadejdą silne, długotrwałe mrozy, które skułyby ziemię. Kluczowe jest, aby gleba nie była jeszcze zamarznięta, a temperatura powietrza utrzymywała się powyżej zera, najlepiej w przedziale 5-10°C, co pozwala na powolny rozwój korzeni, bez stymulowania wzrostu pędów nadziemnych.
Zalety jesiennego sadzenia:
- Lepsze ukorzenienie przed zimą: Gleba po lecie jest jeszcze ciepła, co sprzyja rozwojowego korzeni. Do nadejścia prawdziwych mrozów, róże mają szansę na wytworzenie drobnych korzeni włośnikowych, które pomogą im przetrwać zimę i ruszyć z pełną mocą wiosną. Jest to proces tzw. „hartowania podziemnego”. Badania wykazały, że róże posadzone jesienią mogą wytworzyć nawet 30-40% więcej drobnych korzeni włośnikowych niż te posadzone wiosną, pod warunkiem sprzyjających warunków pogodowych.
- Wcześniejsze rozpoczęcie wegetacji wiosną: Krzewy, które zdążyły się ukorzenić jesienią, wiosną budzą się szybciej i zaczynają intensywnie rosnąć. Mają przewagę nad różami sadzonymi wiosną, co często przekłada się na obfitsze kwitnienie już w pierwszym sezonie.
- Większa odporność na letnią suszę: Jesienią posadzone róże mają już solidny system korzeniowy, co czyni je bardziej odpornymi na niedobory wody w upalne, letnie miesiące. Potrzebują mniej intensywnego nawadniania niż ich wiosenne odpowiedniki.
- Szeroka dostępność sadzonek: Wiele szkółek oferuje najbogatszy asortyment róż z gołym korzeniem właśnie jesienią.
- Mniejsze obciążenie pracą wiosną: Jesienne sadzenie odciąża ogrodnika w wiosennym szczycie prac ogrodowych.
Potencjalne ryzyka i jak im zapobiegać:
- Przemarznięcie nieukorzenionych sadzonek: To największe ryzyko w regionach o surowych zimach. Należy sadzić róże co najmniej 4-6 tygodni przed nadejściem spodziewanych, silnych mrozów (temperatury spadające poniżej -5°C). Jeśli prognozy pogody są niepewne, lepiej poczekać do wiosny.
- Wysadzanie na zbyt mokrym lub przemarzniętym gruncie: Nigdy nie sadź róż w glebie przemarzniętej lub przesiąkniętej wodą. Odczekaj, aż gleba będzie odpowiednio rozmarznięta i nieco przeschnie.
- Brak okrycia na zimę: Młode, jesiennie posadzone róże wymagają bezwzględnego zabezpieczenia przed mrozem. Po posadzeniu, a przed nadejściem pierwszych przymrozków, należy usypać kopczyk ziemi (ok. 20-30 cm wysokości) wokół podstawy krzewu, zakrywając miejsce szczepienia. Można też użyć kory, trocin lub gałązek świerkowych. To ochroni krzew przed mrozem i wysuszającymi wiatrami.
- Wysychanie w zimie: W bezśnieżne, mroźne zimy, róże mogą cierpieć z powodu suszy fizjologicznej. Należy pamiętać o podlaniu roślin jesienią, przed nadejściem mrozów, aby zgromadziły odpowiednie zapasy wody w komórkach.
Wiosenne Sadzenie Róż – Bezpieczny Start dla Młodych Krzewów
Wiosenne sadzenie róż jest bezpieczniejszą opcją, szczególnie w rejonach o ostrzejszym klimacie zimowym lub dla ogrodników, którzy wolą mieć pewność, że młode sadzonki nie zostaną uszkodzone przez mróz. Optymalny termin to marzec i kwiecień, gdy gleba rozmarzła, minęło ryzyko silnych przymrozków, a rośliny nie rozpoczęły jeszcze intensywnej wegetacji. Należy unikać sadzenia w okresie pękania pąków i intensywnego wzrostu, ponieważ wtedy roślina zużywa dużo energii na tworzenie liści i pędów, a nie na ukorzenianie.
Zalety wiosennego sadzenia:
- Mniejsze ryzyko przemarznięcia: Główna i niezaprzeczalna zaleta. Unikamy obaw o to, czy młoda roślina przetrwa zimę, zanim zdąży się odpowiednio ukorzenić. Wiosną, gdy temperatura gleby stopniowo rośnie, korzenie mają idealne warunki do szybkiego rozwoju.
- Kontrola po sadzeniu: Młode róże posadzone wiosną są pod stałą obserwacją ogrodnika. Można od razu reagować na ewentualne problemy z suszą, szkodnikami czy chorobami, co jest łatwiejsze, gdy roślina aktywnie rośnie.
- Dłuższy okres adaptacji przed zimą: Krzewy posadzone wiosną mają cały sezon wegetacyjny na zbudowanie silnego systemu korzeniowego i zahartowanie się przed nadejściem kolejnej zimy.
- Dogodne warunki glebowe: Wiosną gleba zazwyczaj ma optymalną wilgotność po zimie i stopniowo się nagrzewa, co sprzyja rozwojowi korzeni.
Potencjalne ryzyka i jak im zapobiegać:
- Ryzyko przesuszenia: Wiosna to okres intensywnego wzrostu i często bywa sucha. Młode róże, które jeszcze nie rozwinęły głębokiego systemu korzeniowego, są bardzo wrażliwe na niedobory wody. Konieczne jest regularne i obfite podlewanie, szczególnie w pierwszych tygodniach po posadzeniu i w okresach suszy. Szacuje się, że w pierwszych 2-3 tygodniach po posadzeniu, róża potrzebuje około 5-10 litrów wody co 2-3 dni, w zależności od temperatury i struktury gleby.
- Szok przesadzeniowy: Róże z gołym korzeniem sadzone wiosną, zwłaszcza te, które już zaczęły rozwijać pąki, mogą doświadczyć szoku. Aby go zminimalizować, przed sadzeniem należy przyciąć korzenie o ok. 1-2 cm i namoczyć je w wodzie (najlepiej z dodatkiem ukorzeniacza) przez kilka godzin, a nawet całą noc.
- Wysokie temperatury i silne słońce: Późnowiosenne sadzenie (maj) może narazić młode krzewy na stres związany z nagłym wzrostem temperatury i intensywnym nasłonecznieniem, zanim zdążą się dobrze ukorzenić. W takich sytuacjach warto rozważyć tymczasowe zacienienie roślin (np. agrowłókniną) na kilka dni.
- Mniejszy wybór sadzonek: Wiosną asortyment róż z gołym korzeniem może być już ograniczony, ponieważ wiele sadzonek zostało sprzedanych jesienią. Lepiej kupować w sprawdzonych szkółkach, które odpowiednio przechowywały materiał roślinny przez zimę.
Niezależnie od wybranego terminu, kluczowe jest dostosowanie pielęgnacji do potrzeb młodej rośliny. Wiosenne sadzenie wymaga baczniejszej uwagi na nawadnianie, natomiast jesienne – na ochronę przed mrozem.
Sadzenie Róż Z Gołym Korzeniem a Róże w Doniczkach – Różnice i Rekomendacje
Zrozumienie różnic między tymi dwoma typami sadzonek jest kluczowe dla wyboru odpowiedniego terminu i metody sadzenia.
Róże z Gołym Korzeniem
Są to zazwyczaj jednoroczne lub dwuletnie krzewy, które zostały wykopane z gruntu w szkółce w okresie ich zimowego spoczynku. Ich korzenie są odsłonięte, a nadziemna część rośliny jest bezlistna, często przycięta do kilku głównych pędów.
Idealny termin sadzenia:
- Jesień: Od początku października do połowy listopada, lub do momentu, gdy ziemia nie zamarznie na stałe. Im wcześniej, tym lepiej, byleby tylko róże zdążyły ukorzenić się przed nadejściem silnych mrozów (min. 4-6 tygodni).
- Wiosna: Od połowy marca do końca kwietnia, zaraz po rozmarznięciu gleby i minięciu ryzyka silnych przymrozków, a przed pękaniem pąków.
Zalety:
- Zazwyczaj niższa cena zakupu.
- Łatwiej ocenić jakość systemu korzeniowego przed zakupem.
- Wiele odmian dostępnych.
- Roślina aklimatyzuje się w naturalnym rytmie – rozpoczyna wzrost, gdy warunki są optymalne.
Wady:
- Ograniczone terminy sadzenia (tylko w okresie spoczynku).
- Większe ryzyko szoku przesadzeniowego, jeśli korzenie zostaną przesuszone lub uszkodzone.
- Wymagają natychmiastowego sadzenia lub odpowiedniego przechowywania (tzw. „kopczykowanie” lub „dołowanie” – tymczasowe zakopywanie w ziemi).
Praktyczne wskazówki przed sadzeniem:
- Po zakupie, jeśli nie sadzisz od razu, przechowuj sadzonki w chłodnym miejscu (np. piwnica, garaż), zabezpieczając korzenie przed wyschnięciem (np. wilgotnym torfem, piaskiem).
- Bezpośrednio przed sadzeniem, zanurz korzenie róży w wodzie na 6-24 godziny. Możesz dodać do wody stymulatora korzeni.
- Przytnij uszkodzone lub chore korzenie. Główne korzenie skróć o około 1/3 długości, pędy nadziemne przytnij na 3-5 oczek (ok. 15-20 cm).
- Miejsce szczepienia (zgrubienie na pędzie, z którego wyrastają pędy nadziemne) powinno znaleźć się około 5-10 cm PONIŻEJ poziomu gruntu po posadzeniu. To chroni je przed mrozem i sprzyja wypuszczaniu własnych korzeni.
Róże w Doniczkach (Pojemnikach)
Są to rośliny uprawiane w pojemnikach, z dobrze rozwiniętą bryłą korzeniową, zazwyczaj z liśćmi i często z kwiatami.
Idealny termin sadzenia:
- Cały okres wegetacyjny: Od kwietnia do października, a w łagodniejszych regionach nawet do listopada, pod warunkiem, że nie ma ryzyka silnych przymrozków, a gleba nie jest zamarznięta. Najlepsze efekty uzyskuje się jednak przy sadzeniu wiosną (kwiecień-maj) lub jesienią (wrzesień-październik), gdy temperatury są umiarkowane, a wilgotność powietrza wyższa.
Zalety:
- Znacznie mniejsze ryzyko szoku przesadzeniowego, ponieważ system korzeniowy nie jest naruszony.
- Możliwość sadzenia przez cały sezon, co daje dużą elastyczność w planowaniu ogrodu.
- Roślina jest już zielona i można od razu ocenić jej zdrowie i wigor.
- Szybciej adaptują się do nowego miejsca.
Wady:
- Wyższa cena zakupu.
- Często mają mniej rozbudowany system korzeniowy w porównaniu do dobrze ukorzenionych róż z gołym korzeniem (chyba że są to duże, kilkuletnie okazy).
- Wymagają regularnego podlewania po posadzeniu, szczególnie w gorące dni.
Praktyczne wskazówki przed sadzeniem:
- Przed wyjęciem z doniczki, obficie podlej różę, aby bryła korzeniowa była dobrze nawodniona.
- Delikatnie wyjmij różę z doniczki. Jeśli korzenie są bardzo zbite i oplatają bryłę (tzw. „zakorzenienie”), delikatnie je rozluźnij lub lekko ponacinaj ostrym nożem w kilku miejscach. To zachęci je do rozrastania się w nowym gruncie.
- Sadzenie róż z doniczki jest zazwyczaj prostsze – wykopujemy dół o podobnej głębokości jak doniczka, tak aby po posadzeniu poziom gleby w doniczce był równy z poziomem gruntu lub nieco niżej. Miejsce szczepienia powinno znaleźć się 5-10 cm poniżej poziomu ziemi.
Niezależnie od wyboru, pamiętaj, że sukces sadzenia w dużej mierze zależy od jakości sadzonki. Zawsze kupuj róże w renomowanych szkółkach, które oferują zdrowy i dobrze wyrośnięty materiał roślinny. Zapytaj o odmianę, jej mrozoodporność i specyficzne wymagania.
Przygotowanie Stanowiska i Gleby – Fundament Sukcesu Różanego Ogrodu
Mówi się, że jeśli róże nie rosną dobrze, to zazwyczaj wina tkwi w glebie, a nie w roślinie. Dlatego odpowiednie przygotowanie stanowiska i podłoża to absolutny fundament sukcesu w uprawie tych kwiatów. Róże to rośliny długowieczne – mogą cieszyć oko przez 20-30 lat, a nawet dłużej, jeśli zapewni im się optymalne warunki od samego początku.
1. Wybór Stanowiska – Słońce i Ochrona
- Nasłonecznienie: Róże to prawdziwe dzieci słońca! Potrzebują minimum 6 godzin bezpośredniego nasłonecznienia dziennie, najlepiej przez 8-10 godzin. W pełnym słońcu kwitną obficiej, są zdrowsze i bardziej odporne na choroby grzybowe. Zbyt cieniste stanowisko prowadzi do wyciągniętych, słabych pędów, skąpego kwitnienia i zwiększonej podatności na mączniaka prawdziwego czy czarną plamistość.
- Cyrkulacja powietrza: Unikaj miejsc, gdzie powietrze jest zastojowe (np. w ciasnych zakamarkach między budynkami). Dobra cyrkulacja powietrza pomaga szybko osuszyć liście po deszczu lub podlewaniu, redukując ryzyko chorób grzybowych. Jednocześnie unikaj miejsc bardzo wietrznych, które mogą prowadzić do łamania pędów i przesuszenia.
- Unikanie konkurencji: Nie sadź róż zbyt blisko dużych drzew lub krzewów, które konkurowałyby o wodę i składniki odżywcze. Minimalna odległość od innych dużych roślin powinna wynosić co najmniej 1,5-2 metry.
- Głębokość wody gruntowej: Róże nie tolerują stojącej wody. Jeśli poziom wód gruntowych jest wysoki (poniżej 1 metra), rozważ sadzenie róż na podwyższonych rabatach lub drenaż stanowiska.
- „Zmęczenie gleby”: Unikaj sadzenia róż w miejscach, gdzie wcześniej przez wiele lat rosły inne róże. Zjawisko to, zwane „zmęczeniem gleby”, polega na nagromadzeniu patogenów i braków specyficznych składników odżywczych. Jeśli musisz sadzić w tym samym miejscu, wymień glebę na głębokość co najmniej 60 cm.
2. Przygotowanie Gleby – Test, Skład i pH
Róże preferują gleby żyzne, głęboko uprawione, próchniczne i dobrze przepuszczalne. Optymalne pH to lekko kwaśne do neutralnego, w przedziale 6,0-6,8. W takim zakresie większość składników odżywczych jest łatwo dostępna dla roślin.
- Testowanie gleby: To absolutna podstawa. Możesz kupić prosty kwasomierz ze wskaźnikiem płynnym lub elektronicznym miernikiem pH w każdym sklepie ogrodniczym. Pobrane próbki gleby (z kilku miejsc na głębokości 20-30 cm) pozwolą określić aktualne pH i strukturę. Jeszcze bardziej precyzyjne są profesjonalne analizy laboratoryjne, które dodatkowo określą zawartość składników pokarmowych.
- Poprawa pH:
- Jeśli pH jest zbyt niskie (poniżej 6,0), gleba jest zbyt kwaśna. Należy ją zwapnować, używając nawozów wapniowych (np. wapno nawozowe, kreda nawozowa). Dawkowanie zależy od stopnia zakwaszenia i typu gleby – zazwyczaj 1-2 kg na 10 m² dla podniesienia pH o 0,5 punktu.
- Jeśli pH jest zbyt wysokie (powyżej 6,8-7,0), gleba jest zbyt zasadowa. Można ją zakwasić, dodając kwaśny torf, siarczan amonu lub siarkę granulowaną.
- Poprawa struktury i żyzności: Niezależnie od wyjściowej jakości, gleba pod róże wymaga wzbogacenia.
- Gleba ciężka, gliniasta: Wymaga rozluźnienia i poprawy przepuszczalności. Dodaj dużą ilość materii organicznej: dojrzały kompost (minimum 10-20 litrów na roślinę), przekompostowany obornik (najlepiej bydlęcy, 5-10 litrów na roślinę), gruboziarnisty piasek (1-2 łopaty na dół), a nawet perlit lub żwir. Wkop te dodatki na głębokość co najmniej 50-60 cm, aby zapewnić korzeniom odpowiednie warunki.
- Gleba lekka, piaszczysta: Wymaga poprawy retencji wody i składników odżywczych. Dodaj dużą ilość materii organicznej (kompost, obornik, biohumus), a także glinę (jeśli jest dostępna) lub bentonit, które poprawią zdolność gleby do zatrzymywania wody. Dołek powinien być większy, a dno wzbogacone warstwą materii organicznej.
- Gleba średnia (piaszczysto-gliniasta): Również skorzysta na dodaniu kompostu i obornika. Jest to często najlepszy typ gleby dla róż, ale nawet ona wymaga użyźnienia.
Głębokość nawożenia: Dół pod różę powinien być odpowiednio duży – co najmniej 50-60 cm szerokości i głębokości. Wykopaną ziemię wymieszaj z przygotowanymi dodatkami w proporcji 1:1 lub 1:2 (ziemia:dodatki). Na dno dołka możesz wsypać warstwę drenażową (np. gruby żwir, keramzyt) o grubości ok. 10 cm, jeśli masz problem z zastojem wody.
Staranne przygotowanie gleby to inwestycja, która zwróci się w postaci zdrowych, bujnie kwitnących róż przez wiele lat. Pamiętaj, że róże mają głęboki system korzeniowy, więc im głębsza i bardziej żyzna warstwa podłoża, tym lepiej będą się czuły.
Pielęgnacja Posadzonych Róż – Pierwsze Tygodnie Mają Znaczenie
Posadzenie róży to dopiero początek jej podróży w Twoim ogrodzie. Pierwsze tygodnie i miesiące po sadzeniu są kluczowe dla jej aklimatyzacji i prawidłowego rozwoju. Właściwa opieka w tym okresie zadecyduje o tym, czy młody krzew przyjmie się i zacznie dynamicznie rosnąć.
1. Podlewanie – Klucz do Ukorzenienia
Zaraz po posadzeniu, niezależnie od terminu i rodzaju sadzon