Co to jest podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT)?

Podatek dochodowy od osób fizycznych, powszechnie znany jako PIT, to fundament polskiego systemu podatkowego. Jest to bezpośredni podatek, który obciąża dochody uzyskiwane przez osoby fizyczne. Innymi słowy, wysokość PIT-u, który musisz zapłacić, jest bezpośrednio związana z Twoimi zarobkami. PIT jest nie tylko obowiązkiem, ale także narzędziem finansowania państwa, wpływającym na jakość usług publicznych i infrastrukturę. Fundusze zgromadzone z PIT-u zasilają budżet państwa, umożliwiając finansowanie edukacji, ochrony zdrowia, inwestycji w infrastrukturę drogową i wiele innych istotnych obszarów.

Definicja i charakterystyka PIT

PIT jest podatkiem bezpośrednim, co oznacza, że obciąża on bezpośrednio dochody podatnika, w przeciwieństwie do podatków pośrednich, takich jak VAT, które są doliczane do ceny towarów i usług. Podstawową cechą PIT-u jest jego progresywność – im wyższy dochód, tym wyższa stawka podatkowa. Ma to na celu sprawiedliwe rozłożenie obciążeń podatkowych, zgodnie z zasadą, że osoby o większych dochodach powinny ponosić większy udział w finansowaniu państwa. System PIT oferuje również różnego rodzaju ulgi i zwolnienia podatkowe, które mają na celu wspieranie określonych grup społecznych lub promowanie pożądanych zachowań, np. inwestycji w odnawialne źródła energii czy wsparcie rodzin z dziećmi. Podstawą prawną PIT-u jest ustawa z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ustawa ta szczegółowo określa zasady opodatkowania, stawki podatkowe, ulgi i zwolnienia, a także obowiązki podatników i organów podatkowych. Jest to obszerny i skomplikowany akt prawny, który jest regularnie nowelizowany, dlatego ważne jest, aby być na bieżąco z najnowszymi zmianami w przepisach.

Podatek bezpośredni i jego znaczenie dla budżetu państwa

Podatki bezpośrednie, takie jak PIT, odgrywają kluczową rolę w finansowaniu budżetu państwa. W przeciwieństwie do podatków pośrednich, które są zawarte w cenach towarów i usług, podatki bezpośrednie są pobierane bezpośrednio od dochodów i majątku podatników. PIT, jako główny przedstawiciel podatków bezpośrednich, stanowi istotne źródło dochodów państwa, umożliwiając finansowanie ważnych zadań publicznych, takich jak:

• Edukacja: Finansowanie szkół, uczelni, stypendiów i programów edukacyjnych.
• Ochrona zdrowia: Finansowanie szpitali, przychodni, leków i programów profilaktycznych.
• Infrastruktura: Budowa i modernizacja dróg, mostów, kolei i innych elementów infrastruktury.
• Bezpieczeństwo publiczne: Finansowanie policji, straży pożarnej i innych służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo.
• Pomoc społeczna: Finansowanie programów wsparcia dla osób potrzebujących, takich jak zasiłki, emerytury i renty.

Dzięki progresywnej skali podatkowej, PIT umożliwia redystrybucję dochodów, co oznacza, że osoby o wyższych dochodach przyczyniają się w większym stopniu do finansowania budżetu państwa, a tym samym do realizacji programów społecznych i wsparcia dla osób o niższych dochodach. Podatek ten zapewnia także stabilność finansową państwa, ponieważ jego wpływy są regularne i przewidywalne, co umożliwia planowanie długoterminowych inwestycji i realizację polityki gospodarczej.

Przykład: W 2024 roku wpływy z PIT stanowiły około 20% dochodów budżetu państwa, co uplasowało go na drugim miejscu po wpływach z podatku VAT. Te środki pozwoliły na sfinansowanie m.in. programu „Rodzina 500+”, który wspiera rodziny z dziećmi, oraz na zwiększenie nakładów na ochronę zdrowia.

Prawne podstawy regulacji – ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych

Podstawą prawną funkcjonowania podatku dochodowego od osób fizycznych w Polsce jest ustawa z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647, z późn. zm.). Jest to obszerny akt prawny, który reguluje wszystkie aspekty związane z opodatkowaniem dochodów osób fizycznych, w tym:

• Przedmiot opodatkowania: Ustawa określa, jakie dochody podlegają opodatkowaniu PIT.
• Podmioty opodatkowania: Ustawa definiuje, kto jest podatnikiem PIT, czyli kto ma obowiązek płacić ten podatek.
• Stawki podatkowe: Ustawa określa stawki podatkowe, które mają zastosowanie do różnych kategorii dochodów.
• Ulgi i zwolnienia podatkowe: Ustawa przewiduje różnego rodzaju ulgi i zwolnienia podatkowe, które pozwalają na obniżenie podatku.
• Zasady rozliczania podatku: Ustawa określa zasady rozliczania podatku, w tym terminy składania deklaracji podatkowych i sposoby płatności podatku.
• Obowiązki podatników: Ustawa nakłada na podatników obowiązki związane z prowadzeniem dokumentacji, składaniem deklaracji i współpracą z organami podatkowymi.

Ustawa o PIT jest regularnie nowelizowana, co oznacza, że przepisy podatkowe ulegają zmianom. Zmiany te mogą wynikać z potrzeby dostosowania systemu podatkowego do zmieniającej się sytuacji gospodarczej, społecznej lub politycznej. Dlatego ważne jest, aby być na bieżąco z najnowszymi zmianami w przepisach, aby prawidłowo rozliczać podatek dochodowy i uniknąć problemów z organami podatkowymi. Można to robić poprzez śledzenie publikacji Ministerstwa Finansów, korzystanie z usług doradców podatkowych lub uczestniczenie w szkoleniach i konferencjach poświęconych tematyce podatkowej.

Kto jest zobowiązany do płacenia podatku dochodowego od osób fizycznych?

Obowiązek płacenia podatku dochodowego od osób fizycznych dotyczy każdej osoby fizycznej, która uzyskuje dochody podlegające opodatkowaniu na terenie Polski. Oznacza to, że do grona podatników PIT zaliczają się osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę, umów cywilnoprawnych, prowadzące działalność gospodarczą, emeryci, renciści, a także osoby uzyskujące dochody z innych źródeł, np. z wynajmu nieruchomości czy zbycia papierów wartościowych.
Kluczowym kryterium decydującym o obowiązku podatkowym jest rezydencja podatkowa, czyli miejsce zamieszkania dla celów podatkowych. Osoby, które posiadają rezydencję podatkową w Polsce, podlegają nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, co oznacza, że są zobowiązane do opodatkowania wszystkich swoich dochodów, niezależnie od miejsca ich uzyskania (zarówno w Polsce, jak i za granicą). Natomiast osoby, które nie posiadają rezydencji podatkowej w Polsce, podlegają ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, co oznacza, że są zobowiązane do opodatkowania jedynie dochodów uzyskanych na terenie Polski.

Osoby fizyczne jako podatnicy – kto płaci PIT?

Podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych jest każda osoba fizyczna, która osiąga dochody podlegające opodatkowaniu. Dochodem jest każdy przychód pomniejszony o koszty jego uzyskania. Obowiązek zapłaty PIT dotyczy szerokiego spektrum osób, niezależnie od formy zatrudnienia czy źródła dochodu. Przykładowo:

• Pracownicy etatowi: Osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę, podlegają opodatkowaniu swoich wynagrodzeń.
• Osoby prowadzące działalność gospodarczą: Osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, spółki cywilne, jawne, partnerskie, komandytowe i komandytowo-akcyjne, są zobowiązane do opodatkowania dochodów z tej działalności.
• Emeryci i renciści: Osoby pobierające emerytury i renty, również podlegają opodatkowaniu swoich świadczeń.
• Osoby uzyskujące dochody z umów cywilnoprawnych: Osoby, które uzyskują dochody z umów zlecenie, umów o dzieło, umów agencyjnych, również podlegają opodatkowaniu.
• Osoby uzyskujące dochody z najmu: Osoby, które wynajmują nieruchomości, są zobowiązane do opodatkowania dochodów z tego tytułu.
• Osoby uzyskujące dochody z kapitałów pieniężnych: Osoby, które uzyskują dochody z akcji, obligacji, dywidend, odsetek, również podlegają opodatkowaniu.

Przykład: Pan Jan, zatrudniony na umowę o pracę, oraz Pani Anna, prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą, oboje są podatnikami PIT i są zobowiązani do rozliczenia się z urzędem skarbowym z uzyskanych dochodów.

Obowiązek podatkowy na zasadzie rezydencji i ograniczonego obowiązku – jak to działa?

W polskim systemie podatkowym obowiązują dwie zasady dotyczące obowiązku podatkowego: zasada rezydencji i zasada ograniczonego obowiązku podatkowego.
Zasada rezydencji (nieograniczony obowiązek podatkowy): Osoby, które posiadają rezydencję podatkową w Polsce, podlegają nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. Oznacza to, że są zobowiązane do opodatkowania wszystkich swoich dochodów, niezależnie od miejsca ich uzyskania (zarówno w Polsce, jak i za granicą). Rezydencja podatkowa w Polsce jest ustalana na podstawie dwóch kryteriów:

• Centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych): Oznacza to, że dana osoba ma w Polsce silne związki osobiste (np. rodzina, przyjaciele) lub gospodarcze (np. praca, działalność gospodarcza).
• Przebywanie na terytorium Polski dłużej niż 183 dni w roku podatkowym: Oznacza to, że dana osoba spędza w Polsce większość czasu w danym roku podatkowym.

Jeśli dana osoba spełnia co najmniej jedno z tych kryteriów, uznaje się ją za rezydenta podatkowego w Polsce i podlega ona nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. Zasada ograniczonego obowiązku podatkowego: Osoby, które nie posiadają rezydencji podatkowej w Polsce, podlegają ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. Oznacza to, że są zobowiązane do opodatkowania jedynie dochodów uzyskanych na terenie Polski. Do dochodów uzyskanych na terenie Polski zalicza się m.in.:

• Dochody z pracy wykonywanej na terytorium Polski.
• Dochody z działalności gospodarczej prowadzonej na terytorium Polski.
• Dochody z nieruchomości położonych na terytorium Polski.
• Dochody z kapitałów pieniężnych uzyskanych na terytorium Polski.

Przykład: Pan Smith, obywatel USA, który pracuje w Polsce przez okres 6 miesięcy w roku, podlega ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu i jest zobowiązany do opodatkowania jedynie dochodów uzyskanych z pracy wykonywanej w Polsce. Natomiast Pani Kowalska, która mieszka i pracuje w Polsce, podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu i jest zobowiązana do opodatkowania wszystkich swoich dochodów, niezależnie od tego, czy zostały uzyskane w Polsce, czy za granicą.

Podatek dochodowy a miejsce zamieszkania w Polsce – kiedy płacisz w Polsce?

Miejsce zamieszkania odgrywa kluczową rolę w ustalaniu obowiązku podatkowego w Polsce. Zgodnie z polskim prawem podatkowym, osoba, która posiada miejsce zamieszkania na terytorium Polski, podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, co oznacza, że jest zobowiązana do opodatkowania wszystkich swoich dochodów, niezależnie od miejsca ich uzyskania. O miejscu zamieszkania decyduje przede wszystkim centrum interesów osobistych lub gospodarczych, czyli miejsce, z którym dana osoba ma najsilniejsze związki. Może to być miejsce, w którym dana osoba ma rodzinę, prowadzi działalność gospodarczą, posiada nieruchomość lub spędza większość czasu. Osoba, która nie posiada miejsca zamieszkania na terytorium Polski, podlega ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, co oznacza, że jest zobowiązana do opodatkowania jedynie dochodów uzyskanych na terytorium Polski. Do dochodów uzyskanych na terytorium Polski zalicza się m.in.:

• Dochody z pracy wykonywanej na terytorium Polski.
• Dochody z działalności gospodarczej prowadzonej na terytorium Polski.
• Dochody z nieruchomości położonych na terytorium Polski.
• Dochody z kapitałów pieniężnych uzyskanych na terytorium Polski.

Przykład: Pan Nowak, obywatel Polski, który mieszka i pracuje w Niemczech, ale posiada w Polsce dom i regularnie odwiedza rodzinę, może być uznany za osobę posiadającą miejsce zamieszkania w Polsce i podlegać nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. W takim przypadku, Pan Nowak będzie zobowiązany do opodatkowania w Polsce wszystkich swoich dochodów, zarówno tych uzyskanych w Niemczech, jak i tych uzyskanych w Polsce. Aby uniknąć podwójnego opodatkowania, Polska zawarła z wieloma krajami umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, które regulują zasady opodatkowania dochodów osób posiadających miejsce zamieszkania w jednym kraju, a uzyskujących dochody w drugim kraju.

Jakie są stawki i skale podatkowe w PIT?

W Polsce obowiązuje progresywna skala podatkowa dla podatku dochodowego od osób fizycznych. Oznacza to, że im wyższy dochód, tym wyższa stawka podatkowa. Aktualnie (stan na 17.06.2025) obowiązują dwie stawki podatkowe:

• 12% – dla dochodów nieprzekraczających 120 000 zł rocznie.
• 32% – dla dochodów przekraczających 120 000 zł rocznie.

Oprócz stawek podatkowych, istotnym elementem systemu PIT jest kwota wolna od podatku, która wynosi 30 000 zł. Oznacza to, że dochody nieprzekraczające tej kwoty nie podlegają opodatkowaniu. Progresywna skala podatkowa ma na celu sprawiedliwe rozłożenie obciążeń podatkowych, zgodnie z zasadą, że osoby o wyższych dochodach powinny ponosić większy udział w finansowaniu państwa. Kwota wolna od podatku ma na celu wsparcie osób o niskich dochodach, które dzięki temu mogą dysponować większą częścią swoich zarobków.

Progresywna skala podatkowa – jak to działa w praktyce?

Progresywna skala podatkowa to system opodatkowania, w którym stawka podatkowa rośnie wraz ze wzrostem dochodu. W Polsce, w przypadku podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT), oznacza to, że osoby o wyższych dochodach płacą wyższy procent swoich zarobków jako podatek. Obecnie (stan na 17.06.2025) w Polsce obowiązują dwie stawki podatkowe:

• 12% – dla dochodów nieprzekraczających 120 000 zł rocznie.
• 32% – dla dochodów przekraczających 120 000 zł rocznie.

Oznacza to, że osoba, która zarabia 100 000 zł rocznie, zapłaci podatek w wysokości 12% od całości swoich dochodów, czyli 12 000 zł. Natomiast osoba, która zarabia 150 000 zł rocznie, zapłaci podatek w wysokości 12% od pierwszych 120 000 zł (czyli 14 400 zł) oraz 32% od pozostałych 30 000 zł (czyli 9 600 zł). Łącznie zapłaci 24 000 zł podatku. Progresywna skala podatkowa ma na celu sprawiedliwe rozłożenie obciążeń podatkowych, zgodnie z zasadą, że osoby o wyższych dochodach powinny ponosić większy udział w finansowaniu państwa. System ten ma również na celu redystrybucję dochodów, czyli przekazywanie części dochodów od osób o wyższych dochodach do osób o niższych dochodach, np. poprzez finansowanie programów socjalnych.

Stawki podatkowe: 12% i 32% – komu dotyczą?

W polskim systemie podatkowym, podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT) jest oparty na progresywnej skali podatkowej, co oznacza, że im wyższy dochód, tym wyższa stawka podatkowa. Aktualnie (stan na 17.06.2025) obowiązują dwie stawki podatkowe:

• 12% – dla dochodów nieprzekraczających 120 000 zł rocznie.
• 32% – dla dochodów przekraczających 120 000 zł rocznie.

Stawka 12% dotyczy osób, których roczne dochody nie przekraczają kwoty 120 000 zł. Do tej grupy zaliczają się m.in. pracownicy zatrudnieni na umowę o pracę, emeryci i renciści, osoby uzyskujące dochody z umów cywilnoprawnych, a także osoby prowadzące działalność gospodarczą, które wybrały opodatkowanie na zasadach ogólnych (skali podatkowej) i których dochody nie przekroczyły tego progu.
Stawka 32% dotyczy osób, których roczne dochody przekraczają kwotę 120 000 zł. Do tej grupy zaliczają się przede wszystkim osoby o wysokich zarobkach, np. menedżerowie, specjaliści, przedsiębiorcy, a także osoby uzyskujące dochody z kapitałów pieniężnych, np. z akcji, obligacji lub dywidend.

Kwota wolna od podatku i jej zastosowanie – ile możesz zarobić bez podatku?

Kwota wolna od podatku to próg dochodów, poniżej którego nie trzeba płacić podatku dochodowego. W Polsce (stan na 17.06.2025) kwota wolna od podatku wynosi 30 000 zł rocznie. Oznacza to, że osoby, których roczne dochody nie przekraczają tej kwoty, nie są zobowiązane do zapłaty podatku dochodowego. Kwota wolna od podatku ma na celu wsparcie osób o niskich dochodach, które dzięki temu mogą dysponować większą częścią swoich zarobków. Jest to szczególnie ważne dla osób zatrudnionych na minimalnym wynagrodzeniu, emerytów i rencistów o niskich świadczeniach, a także osób bezrobotnych pobierających zasiłki. Kwota wolna od podatku jest uwzględniana przy obliczaniu zaliczki na podatek dochodowy, którą pracodawca lub zleceniodawca pobiera od wynagrodzenia pracownika lub zleceniobiorcy. Dzięki temu, osoby o niskich dochodach nie muszą czekać na zwrot podatku po zakończeniu roku podatkowego, ale od razu otrzymują wyższe wynagrodzenie netto. Przykład: Pani Kowalska, która pracuje na pół etatu i zarabia 25 000 zł rocznie, nie zapłaci podatku dochodowego, ponieważ jej dochody nie przekraczają kwoty wolnej od podatku (30 000 zł). Pan Nowak, który pracuje na etacie i zarabia 40 000 zł rocznie, zapłaci podatek dochodowy tylko od kwoty 10 000 zł (40 000 zł – 30 000 zł), ponieważ kwota wolna od podatku zostanie uwzględniona przy obliczaniu zaliczki na podatek dochodowy.

Ulgi i zwolnienia w podatku dochodowym od osób fizycznych

Ulgi i zwolnienia podatkowe stanowią istotny element polskiego systemu podatkowego, mający na celu wspieranie określonych grup społecznych, promowanie pożądanych zachowań oraz łagodzenie obciążeń podatkowych dla osób znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej. Ulgi podatkowe pozwalają na obniżenie podstawy opodatkowania, czyli kwoty, od której obliczany jest podatek. Natomiast zwolnienia podatkowe oznaczają, że określone dochody nie podlegają opodatkowaniu. Do najpopularniejszych ulg i zwolnień podatkowych w PIT zaliczają się:

• Ulga na dzieci: Pozwala na odliczenie od podatku określonej kwoty na każde dziecko.
• Ulga rehabilitacyjna: Pozwala na odliczenie od podatku wydatków poniesionych na rehabilitację i leczenie osób niepełnosprawnych.
• Ulga na internet: Pozwala na odliczenie od podatku wydatków poniesionych na korzystanie z internetu.
• Ulga termomodernizacyjna: Pozwala na odliczenie od podatku wydatków poniesionych na termomodernizację budynku mieszkalnego.
• Zwolnienie z PIT dla osób do 26 roku życia: Dochody osób do 26 roku życia, do kwoty 85 528 zł rocznie, są zwolnione z podatku dochodowego.
• Zwolnienie z PIT dla rodzin 4+: Dochody osób wychowujących co najmniej czworo dzieci, do kwoty 85 528 zł rocznie na każde dziecko, są zwolnione z podatku dochodowego.

Skorzystanie z ulg i zwolnień podatkowych wymaga spełnienia określonych warunków i posiadania odpowiedniej dokumentacji. Dlatego warto zapoznać się z przepisami podatkowymi i w razie wątpliwości skonsultować się z doradcą podatkowym.

Rodzaje ulg podatkowych – które możesz wykorzystać?

W polskim systemie podatkowym dostępnych jest wiele ulg podatkowych, które pozwalają na obniżenie podstawy opodatkowania i zmniejszenie kwoty podatku dochodowego. Wybór odpowiednich ulg zależy od indywidualnej sytuacji podatnika i rodzaju uzyskanych dochodów. Do najpopularniejszych ulg podatkowych zaliczają się:

• Ulga na dzieci (ulga prorodzinna): Przysługuje rodzicom lub opiekunom prawnym, którzy wychowują dzieci. Kwota ulgi zależy od liczby dzieci i może być odliczana od podatku.
• Ulga rehabilitacyjna: Przysługuje osobom niepełnosprawnym oraz ich opiekunom, którzy ponoszą wydatki na rehabilitację, leczenie i zakup sprzętu rehabilitacyjnego.
• Ulga termomodernizacyjna: Przysługuje właścicielom domów jednorodzinnych, którzy ponoszą wydatki na termomodernizację budynku, np. na ocieplenie ścian, wymianę okien lub instalację paneli słonecznych.
• Ulga na internet: Przysługuje osobom, które ponoszą wydatki na korzystanie z internetu. Można odliczyć maksymalnie 760 zł rocznie.
• Ulga na IKZE (Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego): Przysługuje osobom, które oszczędzają na emeryturę w ramach IKZE. Można odliczyć od podatku wpłaty na IKZE, do określonego limitu.
• Ulga na darowizny: Przysługuje osobom, które przekazują darowizny na cele pożytku publicznego, cele kulturalne, cele religijne lub na krwiodawstwo. Można odliczyć od podatku wartość darowizny, do określonego limitu.

Przykład: Pani Nowak wychowuje dwoje dzieci i ponosi wydatki na ich edukację oraz zajęcia dodatkowe. Może ona skorzystać z ulgi na dzieci i obniżyć swój podatek dochodowy. Pan Kowalski jest osobą niepełnosprawną i ponosi wydatki na rehabilitację oraz zakup sprzętu rehabilitacyjnego. Może on skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej i obniżyć swój podatek dochodowy.

Zwolnienia podatkowe i ich zastosowanie – kiedy nie płacisz PIT?

Zwolnienia podatkowe to sytuacje, w których określone rodzaje dochodów nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych (PIT). Stanowią one istotny element systemu podatkowego, mający na celu wspieranie określonych grup społecznych, promowanie pożądanych zachowań oraz upraszczanie rozliczeń podatkowych. Do najpopularniejszych zwolnień podatkowych w PIT zaliczają się:

• Zwolnienie z PIT dla osób do 26 roku życia: Dochody osób do 26 roku życia, do kwoty 85 528 zł rocznie, są zwolnione z podatku dochodowego. Celem tego zwolnienia jest ułatwienie młodym osobom startu na rynku pracy i zwiększenie ich dochodów.
• Zwolnienie z PIT dla rodzin 4+: Dochody osób wychowujących co najmniej czworo dzieci, do kwoty 85 528 zł rocznie na każde dziecko, są zwolnione z podatku dochodowego. Celem tego zwolnienia jest wsparcie rodzin wielodzietnych i poprawa ich sytuacji finansowej.
• Zwolnienie z PIT dla osób powracających z zagranicy: Dochody osób, które przez co najmniej 3 lata mieszkały i pracowały za granicą, a następnie powróciły do Polski, mogą być zwolnione z podatku dochodowego przez okres 4 lat. Celem tego zwolnienia jest zachęcenie Polaków do powrotu do kraju i wsparcie ich w procesie adaptacji.
• Zwolnienie z PIT dla niektórych dochodów z działalności rolniczej: Niektóre dochody z działalności rolniczej, np. dochody z uprawy roślin i chowu zwierząt, są zwolnione z podatku dochodowego.
• Zwolnienie z PIT dla niektórych świadczeń socjalnych: Niektóre świadczenia socjalne, np. zasiłki rodzinne, zasiłki pielęgnacyjne, świadczenia wychowawcze (500+), są zwolnione z podatku dochodowego.

Przykład: Pani Nowak, która ma 25 lat i pracuje na umowę o pracę, zarabia 60 000 zł rocznie. Jej dochody są zwolnione z podatku dochodowego, ponieważ nie przekraczają kwoty 85 528 zł. Pan Kowalski wychowuje czworo dzieci i pracuje na umowę o pracę, zarabiając 150 000 zł rocznie. Jego dochody są zwolnione z podatku dochodowego do kwoty 342 112 zł (4 x 85 528 zł), a od pozostałej kwoty zapłaci podatek dochodowy zgodnie z obowiązującą skalą podatkową.

Jak rozliczyć podatek dochodowy od osób fizycznych?

Rozliczenie podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) to coroczny obowiązek każdego podatnika. Polega on na złożeniu w urzędzie skarbowym odpowiedniej deklaracji podatkowej, w której wykazuje się uzyskane dochody, poniesione koszty, przysługujące ulgi i zwolnienia oraz oblicza należny podatek. Proces rozliczenia PIT można podzielić na następujące etapy:

1. Wybór odpowiedniego formularza PIT: Wybór formularza zależy od rodzaju uzyskanych dochodów. Do najpopularniejszych formularzy PIT zaliczają się: PIT-37 (dla osób zatrudnionych na umowę o pracę, umowę zlecenie lub umowę o dzieło), PIT-36 (dla osób prowadzących działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadach ogólnych), PIT-28 (dla osób opodatkowanych ryczałtem ewidencjonowanym) oraz PIT-38 (dla osób uzyskujących dochody z kapitałów pieniężnych).
2. Zebranie niezbędnych dokumentów: Do rozliczenia PIT potrzebne są dokumenty potwierdzające uzyskane dochody, poniesione koszty oraz przysługujące ulgi i zwolnienia. Do najczęściej wymaganych dokumentów zaliczają się: PIT-11 (od pracodawcy), PIT-40A (od ZUS), faktury, rachunki, zaświadczenia.
3. Wypełnienie formularza PIT: Formularz PIT można wypełnić ręcznie lub elektronicznie. Wypełniając formularz, należy wpisać wszystkie niezbędne dane, takie jak dane osobowe, numer PESEL, adres zamieszkania, uzyskane dochody, poniesione koszty, przysługujące ulgi i zwolnienia.
4. Złożenie deklaracji podatkowej: Deklarację podatkową można złożyć osobiście w urzędzie skarbowym, wysłać pocztą lub złożyć elektronicznie przez internet. Termin składania deklaracji podatkowej upływa 30 kwietnia każdego roku.
5. Zapłata podatku lub otrzymanie zwrotu: Po złożeniu deklaracji podatkowej, urząd skarbowy weryfikuje zawarte w niej dane i oblicza należny podatek lub kwotę zwrotu. W przypadku, gdy z deklaracji wynika, że należy zapłacić podatek, należy to zrobić w terminie określonym przez urząd skarbowy. W przypadku, gdy z deklaracji wynika, że przysługuje zwrot podatku, urząd skarbowy zwraca go na wskazany rachunek bankowy w terminie do 45 dni.

Rozliczenie PIT można również zlecić profesjonalnemu doradcy podatkowemu, który pomoże wybrać odpowiedni formularz, zebrać niezbędne dokumenty, wypełnić formularz i złożyć deklarację podatkową.

Formularze PIT: PIT-37, PIT-36, PIT-28, PIT-38, PIT-11 – który wybrać?

W polskim systemie podatkowym istnieje kilka rodzajów formularzy PIT, które służą do rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych. Wybór odpowiedniego formularza zależy od rodzaju uzyskanych dochodów i sposobu ich opodatkowania. Do najczęściej stosowanych formularzy PIT zaliczają się:

• PIT-37: Jest to najpopularniejszy formularz PIT, przeznaczony dla osób, które uzyskują dochody z tytułu umowy o pracę, umowy zlecenie, umowy o dzieło, emerytury, renty, zasiłków dla bezrobotnych oraz innych podobnych źródeł. Warunkiem skorzystania z PIT-37 jest uzyskiwanie dochodów za pośrednictwem płatnika, czyli podmiotu, który pobiera zaliczki na podatek dochodowy i odprowadza je do urzędu skarbowego.
• PIT-36: Jest to formularz przeznaczony dla osób, które prowadzą działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadach ogólnych (skali podatkowej) lub uzyskują dochody z najmu, dzierżawy lub innych źródeł, od których samodzielnie odprowadzają zaliczki na podatek dochodowy. Z PIT-36 korzystają również osoby, które uzyskują dochody z zagranicy.
• PIT-28: Jest to formularz przeznaczony dla osób, które prowadzą działalność gospodarczą opodatkowaną ryczałtem ewidencjonowanym lub uzyskują dochody z najmu prywatnego opodatkowanego ryczałtem.
• PIT-38: Jest to formularz przeznaczony dla osób, które uzyskują dochody z kapitałów pieniężnych, np. ze sprzedaży akcji, obligacji, udziałów w spółkach, z dywidend, odsetek.
• PIT-11: Jest to informacja o dochodach i pobranych zaliczkach na podatek dochodowy, którą pracodawca lub inny płatnik przekazuje pracownikowi lub zle