Wstęp: Demistyfikacja Zaimków Wskazujących – Klucz do Precyzyjnej Komunikacji w Języku Angielskim

Język angielski, choć na pierwszy rzut oka wydaje się prosty, kryje w sobie liczne niuanse, które czynią go niezwykle elastycznym narzędziem komunikacji. Jednym z fundamentalnych, a jednocześnie często niedocenianych elementów, są zaimki wskazujące: this, that, these, those. Na pozór proste słowa, służące do wskazywania przedmiotów czy osób, w rzeczywistości pełnią o wiele szerszą rolę. Są one niczym precyzyjne wskaźniki laserowe w języku, pozwalające nie tylko na określenie fizycznej odległości obiektów, ale także na wyrażenie bliskości czasowej, myślowej, a nawet emocjonalnej. Ich mistrzowskie opanowanie to klucz do osiągnięcia naturalności i płynności w wypowiedzi, a także do uniknięcia wielu nieporozumień.

W codziennych rozmowach rzadko zastanawiamy się nad gramatycznymi kategoriami, używając języka intuicyjnie. Jednak dla osób uczących się angielskiego, zrozumienie subtelnych różnic między „this”, „that”, „these” i „those” jest absolutnie niezbędne. Pomijanie tych zaimków lub ich błędne stosowanie może prowadzić do niezręczności, a nawet zmiany sensu komunikatu. Wyobraźmy sobie sytuację, w której chcemy poprosić o podanie książki leżącej tuż obok nas, mówiąc „Can you pass that book, please?” zamiast „Can you pass this book, please?”. Niby drobnostka, a jednak tworzy wrażenie, że mamy na myśli inną książkę, być może bardziej oddaloną.

Celem tego artykułu jest nie tylko wyjaśnienie podstawowych zasad użycia zaimków wskazujących, ale także zagłębienie się w ich bardziej złożone zastosowania. Pokażemy, jak te cztery proste słowa potrafią oddać bogactwo kontekstów – od czysto fizycznego położenia, przez niuanse czasowe, aż po subtelne zabarwienie emocjonalne. Przyjrzymy się ich roli w wyrażeniach idiomatycznych, wskażemy najczęstsze błędy i zaproponujemy praktyczne ćwiczenia, które pomogą każdemu opanować tę esencjonalną część angielskiej gramatyki. Przygotuj się na podróż w głąb języka, która raz na zawsze rozwieje wszelkie wątpliwości dotyczące „this”, „that”, „these” i „those”.

Fundamenty Zaimków Wskazujących: Definicja, Formy i Podstawowe Rozróżnienia

Zaimki wskazujące, nazywane w języku angielskim *demonstrative pronouns*, należą do grupy słów, które pomagają nam wskazywać na konkretne osoby, miejsca, rzeczy lub idee. Ich główną funkcją jest sprecyzowanie, o czym lub o kim jest mowa, często w odniesieniu do relacji przestrzennej lub czasowej względem mówiącego. W przeciwieństwie do zaimków osobowych (np. *he, she, it*) czy dzierżawczych (np. *my, your*), zaimki wskazujące akcentują położenie lub kontekst.

W języku angielskim mamy cztery podstawowe zaimki wskazujące, które funkcjonują w parach:
* This (liczba pojedyncza) i These (liczba mnoga) – odnoszą się do obiektów znajdujących się w bliskości mówiącego.
* That (liczba pojedyncza) i Those (liczba mnoga) – odnoszą się do obiektów znajdujących się w oddaleniu od mówiącego.

Różnica między nimi jest fundamentalna i opiera się na dwóch kluczowych kryteriach:

1. Liczba (Number):
* Pojedyncza: *This* i *That* używane są, gdy mówimy o jednej rzeczy lub osobie.
* Przykład: *This apple* (to jabłko, które trzymam) vs. *That apple* (tamto jabłko na stole po drugiej stronie pokoju).
* Mnoga: *These* i *Those* używane są, gdy mówimy o wielu rzeczach lub osobach.
* Przykład: *These apples* (te jabłka w mojej torbie) vs. *Those apples* (tamte jabłka na drzewie).

2. Odległość/Bliskość (Proximity):
* Bliskość: *This* i *These* wskazują na coś, co jest fizycznie blisko mówiącego, często w zasięgu ręki lub wzroku. Mogą również odnosić się do czegoś, co dzieje się *teraz* lub o czym właśnie *mówimy*.
* Przykład: *This is my phone.* (Telefon, który trzymam). *These are my shoes.* (Buty, które mam na nogach).
* Oddalenie: *That* i *Those* wskazują na coś, co jest fizycznie dalej od mówiącego, poza zasięgiem ręki, a często nawet poza bezpośrednim polem widzenia, choć nadal w zasięgu percepcji. Mogą także odnosić się do czegoś, co wydarzyło się *w przeszłości* lub o czym *już mówiliśmy*.
* Przykład: *That is your car over there.* (Samochód zaparkowany daleko). *Those are your friends across the street.* (Przyjaciele po drugiej stronie ulicy).

Warto zaznaczyć, że zaimki wskazujące mogą pełnić dwie główne funkcje gramatyczne:
* Jako zaimki (pronouns): Zastępują rzeczownik, np. „This is my car.” (Zamiast „My car is my car.”).
* Jako określniki/przymiotniki (determiners/adjectives): Stoją przed rzeczownikiem i go określają, np. „This car is mine.” (Określa rzeczownik „car”).

Tę drugą funkcję omówimy szczegółowo w dalszej części artykułu, ponieważ jest to częste źródło pomyłek dla uczących się. Na razie skupmy się na podstawowej funkcji zastępowania rzeczownika i wskazywania. Zrozumienie tych bazowych różnic jest fundamentem, który pozwoli nam budować bardziej złożone i precyzyjne wypowiedzi w języku angielskim.

Więcej niż Fizyczna Odległość: Bliskość Czasowa i Kontekst Dyskusji

Zaimki wskazujące this, that, these, those to znacznie więcej niż tylko narzędzia do wskazywania fizycznie bliskich lub odległych obiektów. Ich użycie rozciąga się na wymiar czasowy, a także na kontekst samej rozmowy, pozwalając na precyzowanie myśli, idei i wydarzeń. Jest to aspekt, który często bywa pomijany w początkowych etapach nauki, a ma kluczowe znaczenie dla zrozumienia naturalnych konwersacji.

Bliskość Czasowa: Od teraźniejszości do odległej przeszłości

Zaimki wskazujące doskonale oddają relacje czasowe.
* This i These często odnoszą się do teraźniejszości lub bardzo niedawnej przeszłości/bliskiej przyszłości:
* *This morning:* odnosi się do bieżącego poranka (np. „This morning I woke up early.”).
* *This week/month/year:* odnosi się do bieżącego okresu (np. „This year has been challenging.”).
* *This moment:* podkreśla natychmiastowość (np. „I need help at this moment.”).
* That i Those natomiast wskazują na bardziej odległe punkty w czasie, najczęściej w przeszłości (rzadziej w przyszłości, ale też się zdarza, gdy kontekst jest odległy):
* *That day/week/year:* odnosi się do konkretnego, ale już minionego okresu (np. „That day we met for the first time.”).
* *Those days:* często używane z nutą nostalgii, odnosząc się do czasów dawno minionych (np. „Life was simpler in those days.”).
* *That time:* wskazuje na konkretny moment w przeszłości, który jest już za nami (np. „I remember that time vividly.”).

Przykład praktyczny:
Wyobraź sobie, że rozmawiasz z przyjacielem o wczorajszym filmie. Powiesz: „That movie was amazing!” (tamten film, oglądany w przeszłości). Jeśli jednak opowiadasz o filmie, który oglądasz *teraz*, użyjesz: „This movie is really good!” (ten film, aktualnie wyświetlany).

Kontekst Dyskusji: Wskazywanie na idee i zdarzenia

Poza fizycznym i czasowym położeniem, zaimki wskazujące są niezastąpione do odnoszenia się do:

1. Właśnie wypowiedzianych lub nadchodzących myśli/idei:
* *This* (singular) i *These* (plural) służą do wprowadzania nowych idei lub odnoszenia się do czegoś, co właśnie zostało powiedziane lub ma zostać powiedziane.
* „Listen to this: I got a promotion!” (Wprowadzasz nową, istotną informację).
* „This is the problem with your argument.” (Odwołanie do argumentu, który właśnie jest omawiany).
* „These are the facts we need to consider.” (Fakty, które są tu i teraz przed nami, w kontekście dyskusji).
* *That* (singular) i *Those* (plural) odnoszą się do idei, które zostały już wspomniane lub są bardziej odległe w kontekście dyskusji.
* „That was a great idea you had earlier.” (Odwołujesz się do idei z przeszłości rozmowy).
* „I don’t agree with that.” (Odpowiedź na coś, co ktoś powiedział wcześniej).
* „Those were difficult decisions, but necessary.” (Decyzje podjęte w przeszłości, dotyczące odległego kontekstu).

2. Przedstawiania się lub identyfikowania kogoś w rozmowach telefonicznych:
* „Hello, this is John speaking.” (ty mówisz, jesteś blisko telefonu).
* „Is that Mary?” (pytasz o osobę po drugiej stronie linii, która jest fizycznie oddalona).

3. Wskazywania na ludzi w bliższym lub dalszym kontekście:
* „This is my brother, Tom.” (przedstawiasz kogoś, kto stoi obok ciebie).
* „Who is that man over there?” (pytasz o kogoś, kto stoi daleko).

Zrozumienie tych subtelności pozwala nie tylko na poprawne konstruowanie zdań, ale przede wszystkim na płynne i naturalne prowadzenie konwersacji. Zaimki wskazujące są jak drogowskazy w świecie języka, precyzyjnie kierujące uwagę odbiorcy tam, gdzie chcemy.

Zaimki Wskazujące w Działaniu: Praktyczne Zastosowanie i Konteksty Użycia

Opanowanie teorii to jedno, ale prawdziwa biegłość w języku angielskim objawia się w umiejętności stosowania zaimków wskazujących w praktyce, w różnorodnych, codziennych sytuacjach. To właśnie w kontekście autentycznych dialogów i opisów te proste słowa nabierają pełni znaczenia i ujawniają swoją uniwersalność.

W Sklepie i w Restauracji: Proste Wskazywanie

Jednym z najczęstszych zastosowań zaimków wskazujących jest wskazywanie na konkretne przedmioty podczas zakupów, zamawiania jedzenia czy po prostu rozmowy o otoczeniu.
* Zakupy:
* „I’d like to buy this shirt.” (Wskazujesz na koszulę, którą trzymasz w ręku lub jest tuż przed tobą).
* „How much are these apples?” (Pytasz o jabłka w koszyku, które oglądasz).
* „Excuse me, where can I find that lamp?” (Pytasz o lampę, którą zauważyłeś na wystawie lub w oddali).
* „Are those shoes on sale?” (Wskazujesz na parę butów na półce po drugiej stronie sklepu).
* W restauracji:
* „I’ll have this dish, please.” (Wskazujesz na pozycję w menu, którą trzymasz).
* „What’s in that soup?” (Pytasz o zupę, którą widzisz na stole obok, lub którą kelner rekomendował wcześniej).

W Sytuacjach Społecznych: Przedstawianie i Opowiadanie

Zaimki wskazujące pełnią kluczową rolę w interakcjach społecznych, ułatwiając przedstawianie osób i opowiadanie historii.
* Przedstawianie:
* „Emma, this is my brother, Mark.” (Mark stoi obok ciebie). To typowy sposób przedstawiania osób.
* „Are those your parents over there?” (Wskazujesz na grupę osób w oddali).
* Opowiadanie historii/Wspomnienia:
* „Remember that time we got lost in Paris?” (Odwołujesz się do konkretnego, minionego wydarzenia).
* „This is exactly how I felt.” (Opisujesz swoje obecne lub świeżo przypomniane uczucia).
* „Those were the best years of my life.” (Nostalgicznie odwołujesz się do odległej przeszłości).

W Prezentacjach i Wykładach: Kierowanie Uwagi

Prezenterzy i nauczyciele używają zaimków wskazujących do kierowania uwagi audytorium na konkretne dane, slajdy czy przykłady.
* „As you can see on this slide…” (Odwołanie do bieżącego slajdu).
* „Let’s look at this data from 2023.” (Dane są tu i teraz, przed nami).
* „Compare this graph with that one from last year.” (Porównanie danych bieżących z historycznymi).
* „These statistics highlight the problem.” (Statystyki, które właśnie prezentujesz).
* „Remember those principles we discussed last week?” (Odwołanie do zasad omówionych w przeszłości).

Typowe Błędy i Jak Ich Unikać

Uczniowie języka angielskiego często popełniają błędy, zamieniając zaimki wskazujące z innymi słowami lub używając ich w niewłaściwym kontekście.
* „This” vs. „It”: Często widzimy zdania typu „It is my book” zamiast „This is my book”, gdy wskazujemy na obiekt. Pamiętaj, „it” jest neutralnym zaimkiem zastępczym, „this” akcentuje położenie. Jeśli pokazujesz coś palcem, użyj „this”.
* „That” zamiast „The”: Czasem „that” jest używane, gdy wystarczyłby sam przedimek „the”. Np. zamiast „I like that car” (o samochodzie, który wskazujesz), niektórzy powiedzą „I like the car” (jeśli samochód jest już znany z kontekstu). Użycie „that” dodaje element wskazania, nawet jeśli nie jest to fizyczne pokazanie palcem, ale odwołanie do czegoś, co jest *specyficzne* i *odległe* (czasowo lub kontekstowo).
* Brak zgodności liczby: To podstawowy błąd – użycie „this” z rzeczownikiem mnogim (np. „this books”) lub „these” z pojedynczym (np. „these book”). Zawsze sprawdzaj liczbę!

Praktyka czyni mistrza. Aktywne słuchanie, czytanie i produkcja języka z uwzględnieniem zaimków wskazujących to najskuteczniejsza metoda opanowania ich w praktyce. Zauważaj, jak native speakerzy używają ich w różnych kontekstach – w filmach, podcastach, rozmowach. To pozwoli ci zbudować intuicję.

Zaimki z Duszą: Ekspresja Emocjonalna i Subtelne Nuance Znaczeniowe

Zaimki wskazujące, choć z pozoru służą do obiektywnego wskazywania na rzeczy, posiadają niezwykłą zdolność do nadawania wypowiedziom subtelnych odcieni emocjonalnych. Wybór między „this” a „that” (czy „these” a „those”) może sygnalizować nie tylko fizyczną czy czasową odległość, ale także nasz stosunek emocjonalny do przedmiotu, idei czy osoby.

Emocjonalna Bliskość kontra Dystans

* „This” i „These” – Bliskość Emocjonalna i Zaangażowanie:
Kiedy używamy „this” lub „these”, często sygnalizujemy, że coś jest dla nas ważne, ma osobiste znaczenie, jest nam bliskie sercu lub silnie wpływa na nasze emocje w danej chwili. To może być wyraz entuzjazmu, aprobaty, ale także frustracji czy zaniepokojenia.
* Pozytywne emocje: „Oh, this is exactly what I needed!” (Wyrażenie ulgi i zadowolenia, coś jest tu i teraz, i sprawia radość). „I just love these moments with my family.” (Podkreślenie osobistego przywiązania do obecnych chwil).
* Negatywne emocje: „This constant noise is driving me crazy!” (Bezpośrednie, silne wyrażenie irytacji, problem jest tu i teraz). „I can’t believe this happened.” (Wyrażenie szoku lub niedowierzania wobec bieżącej lub bardzo świeżej sytuacji).
* Zaimki te mogą również budować zażyłość z rozmówcą, jak w zdaniu: „Listen to this!” (Chcę zwrócić Twoją uwagę na coś, co jest dla mnie ważne i co jest tu i teraz, w mojej głowie, a co chcę Ci przekazać).

* „That” i „Those” – Dystans Emocjonalny, Neutralność lub Negatywne Konotacje:
Użycie „that” lub „those” może wskazywać na większy dystans emocjonalny, neutralność, ale także na negatywne skojarzenia lub próbę zdystansowania się od problemu.
* Neutralność/Obiektywizm: „That was an interesting presentation.” (Stwierdzenie faktu, bez silnego zabarwienia emocjonalnego). „Do you remember that film we watched last year?” (Odniesienie do przeszłości w sposób neutralny).
* Krytyka/Negatywne Oceny: Kiedy chcemy skrytykować coś, co jest odległe lub było niefortunne, często używamy „that” lub „those”. „I hated that job.” (Wyrażenie niechęci do czegoś, co już minęło). „Those policies caused a lot of harm.” (Krytyka odległych w czasie decyzji).
* Dystansowanie się: Czasem, aby uniknąć bezpośredniego zaangażowania w trudną sytuację, możemy użyć „that”. „I don’t want to talk about that.” (Chęć odcięcia się od nieprzyjemnego tematu).

Precyzja w Wyrażaniu Odczuć i Czynności

Umiejętne operowanie zaimkami wskazującymi pozwala na subtelne modulowanie przekazu. Wyobraź sobie, że opowiadasz o trudnym doświadczeniu:
* „This pain is unbearable.” (Czujesz ból tu i teraz, jest on intensywny i obecny w twojej świadomości).
* „That pain I felt last year was terrible.” (Wspominasz ból z przeszłości, który jest już odległy, być może już nie tak intensywny emocjonalnie).

To samo dotyczy wyrażania opinii:
* „This idea is brilliant!” (Wyrażasz entuzjazm i poparcie dla idei, która właśnie padła lub jest świeża w twojej głowie).
* „That idea we discussed yesterday wasn’t bad.” (Odnosisz się do pomysłu z przeszłości, być może już mniej pociągającego lub po prostu wspominasz go z neutralnym nastawieniem).

Emocjonalne użycie zaimków wskazujących jest często intuicyjne dla native speakerów, ale wymaga świadomej praktyki od uczących się. Obserwuj, jak native speakerzy używają tych zaimków w różnych emocjonalnych kontekstach. Zwróć uwagę na ich intonację i mimikę, które często towarzyszą takiemu użyciu. Czy „this” jest wypowiadane z ekscytacją, czy z irytacją? Czy „that” jest neutralne, czy może zawiera pogardę? Te subtelności są kluczowe dla pełnego zrozumienia i efektywnego używania języka angielskiego.

Idiomy i Utrwalone Zwroty: Gdy Zaimki Wskazujące Tworzą Nowe Znaczenia

Zaimki wskazujące this, that, these, those to nie tylko gramatyczne narzędzia do wskazywania obiektów. Wiele z nich wrosło w strukturę języka angielskiego, tworząc idiomy i utrwalone zwroty, których znaczenie wykracza poza dosłowne pojmowanie pojedynczych słów. Poznanie tych wyrażeń jest niezwykle ważne, ponieważ pozwala na zrozumienie naturalnych konwersacji i dodaje autentyczności własnym wypowiedziom.

Oto kilka najpopularniejszych idiomów i zwrotów, które wykorzystują zaimki wskazujące:

1. „This and that” / „This, that, and the other”:
* Znaczenie: Różne, często drobne, niesprecyzowane rzeczy, sprawy, czy czynności. Używa się, gdy nie chce się wchodzić w szczegóły lub gdy lista jest zbyt długa, by ją wymieniać.
* Przykład: „What did you do today?” „Oh, just this and that.” (Co robiłeś dziś? O, to i tamto, czyli różne rzeczy, bez szczegółów).
* Kontekst: Bardzo potoczne, używane w nieformalnych rozmowach.

2. „That’s it!”:
* Znaczenie:
* Koniec/Zakończenie: Sygnalizuje, że coś się skończyło lub że osiągnięto cel/limit.
* Potwierdzenie/Celność: Oznacza „dokładnie to”, „trafił w sedno”.
* Irytacja: Może wyrażać, że czyjaś cierpliwość się wyczerpała.
* Przykłady:
* „I’m done with my homework. That’s it!” (Skończyłem z pracą domową. To wszystko!)
* „You mean the red car? Yes, that’s it!” (Masz na myśli czerwony samochód? Tak, dokładnie ten!)
* „You broke it again? Right, that’s it! I’m leaving!” (Znowu to zepsułeś? No, tak! Wychodzę!)

3. „This is it”:
* Znaczenie:
* Punkt kulminacyjny/Decydujący moment: Oznacza, że właśnie nadszedł ważny, często długo oczekiwany moment.
* Koniec czegoś (z naciskiem na bieżącą chwilę): Bardziej bezpośrednie i natychmiastowe niż „that’s it”.
* Przykłady:
* „After years of training, this is it – the Olympic final!” (Po latach treningu, to jest ten moment – finał olimpijski!)
* „We’re out of milk and bread. This is it for groceries until payday.” (Skończyło nam się mleko i chleb. To wszystko, jeśli chodzi o zakupy, do wypłaty.)

4. „Those days” / „In those days”:
* Znaczenie: Określa odległy okres w przeszłości, często z nutą nostalgii lub refleksji nad minionymi czasami.
* Przykład: „In those days, we didn’t have mobile phones.” (W tamtych czasach nie mieliśmy telefonów komórkowych).
* Kontekst: Często używane w opowieściach i wspomnieniach.

5. „That said” / „Having said that”:
* Znaczenie: Mimo to; jednakże. Używane do wprowadzenia kontrastującej myśli po wcześniejszym stwierdzeniu.
* Przykład: „The movie was long and a bit slow. That said, the acting was superb.” (Film był długi i trochę nudny. Mimo to, gra aktorska była znakomita.)
* Kontekst: Często używane w formalnych i półformalnych dyskusjach.

6. „This much” / „That much”:
* Znaczenie:
* Ta/tamta ilość: odnosi się do konkretnej ilości, często wskazywanej gestem.
* Wiem/Wiem tylko tyle: Oznacza „to/tamto jest wszystko, co wiem/rozumiem”.
* Przykłady:
* „I need this much sugar.” (Pokazujesz palcem konkretną wysokość lub ilość).
* „I don’t know who did it, but I know that much.” (Nie wiem, kto to zrobił, ale tyle wiem na pewno).

7. „With that”:
* Znaczenie: „W związku z tym”, „po tym”, „i tak oto”. Używane, aby zakończyć jedną część wypowiedzi i przejść do następnej, lub by zakończyć całą wypowiedź.
* Przykład: „I’ve covered all the main points. With that, I’ll open the floor to questions.” (Omówiłem wszystkie główne punkty. Mając to na uwadze, otwieram dyskusję na pytania).

Rozumienie tych idiomów i zwrotów jest kluczowe dla osiągnięcia płynności i naturalności w języku angielskim. Pomagają one nie tylko zrozumieć to